Đề thi Ngữ văn vào 10 năm 2018 của Sở GD-ĐT Hà Nội

Đáp án chi tiết:

Phần I:

1. 
- Tác giả Huy Cận
- Hoàn cảnh sáng tác: 1958, khi tác giả có chuyến đi thực tế ở Quảng Ninh, khi miền Bắc tiến lên xây dựng xã hội chủ nghĩa.

2. 
- Các từ thuộc trường từ vựng chỉ thiên nhiên: “gió”, “trăng”, “mây”, “biển”.
- Tác dụng biện pháp tu từ nói quá:
+ Khiến hình ảnh con thuyền/đoàn thuyền mang tầm vóc lớn lao, kì vĩ.
+ Nhấn mạnh và khẳng định tư thế hiên ngang, tự do, làm chủ, sánh ngang với thiên nhiên vũ trụ của những con người lao động.
+ Thiên nhiên và con người gắn bó, thiên nhiên giúp đỡ con người trong lao động.

3. Câu thơ: “Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền”.

4. Viết đoạn văn:
* Hình thức: đoạn văn diễn dịch (12 câu), có phép lặp và thành phần phụ chú (1,0 điểm)
* Nội dung: Cảnh kéo lưới, chuẩn bị trở về với không khí khẩn trương, gấp gáp (2,0 điểm)
- Sao mờ, đêm tàn cũng là lúc người dân chài kéo lưới kịp trời sáng. 
- “Kéo xoăn tay” => cánh tay khỏe mạnh của con người lao động, họ kéo liên tiếp, kéo đến mức cơ bắp nổi cuồn cuộn. Chỉ có kéo mạnh mẽ, khỏe khoắn như vậy, thì mới có thể đưa được chùm cá nặng lên trên khoang thuyền. 
- Nghệ thuật liệt kê “vẩy bạc đuôi vàng” => miêu tả những con cá tươi ngon lấp lánh sắc màu mắc vào lưới.
- Ẩn dụ “bạc”, “vàng” => thành quả lao động rực rỡ, đẹp đẽ nhất của con người lao động.
- Từ phía chân trời bắt đầu bừng sáng. Khi mẻ lưới được kéo lên, những con cá quẫy dưới ánh sáng của rạng đông và lóe lên màu hồng gợi khung cảnh thật rạng rỡ huy hoàng, tươi đẹp.
- Nhịp thơ 2/2/3 => không khí gấp gáp, khẩn trương. thôi thúc con người làm thật nhanh thật gọn để “đón nắng hồng”, để kịp trở về vào phiên chợ buổi sáng ngày hôm sau.
- “Nắng hồng” không chỉ là ánh nắng của một ngày mới, mà đó còn là ánh nắng của một cuộc đời mới, cuộc đời tràn đầy niềm vui. Con người lao động rất phấn khởi, họ vui trong lao động, và vui với thành quả lao động của mình.

Phần II:

1. 
- Trong hoàn cảnh: Phan Lang gặp lại Vũ Nương trong động của Linh Phi.
- Từ “tiên nhân” để chỉ:
+ Câu trước chỉ cha ông, tổ tiên.
+ Câu sau chỉ Trương Sinh.

2. Bởi vì: 
+ Nàng lo lắng cho phần mộ tổ tiên, không ai sửa sang, thắp hương.
+ Nàng vô cùng mong nhớ chồng con, khao khát trở về gặp lại.

3. Nghị luận xã hội: vai trò của tình cảm gia đình.
* Giải thích: Tình cảm gia đình là tình cảm trong mối quan hệ giữa những người thân cùng máu mủ, ruột rà, là điều thiêng liêng mà không ai có thể phủ nhận được.
* Vai trò: Gia đình có ý nghĩa và vai trò vô cùng đặc biệt đối với cuộc đời mỗi con người.
- Gia đình là mái ấm, là nơi ta được sinh ra, được sống và trưởng thành. 
- Gia đình là điểm tựa tinh thần, là chỗ dựa vững chắc, là bến đỗ bình yên nhất trong cuộc đời con người.
- Gia đình là ngôi trường đầu tiên, bồi dưỡng và hình thành nhân cách cao đẹp.
( Lấy dẫn chứng cụ thể cho từng vai trò )
* Phê phán: Những người không biết quý trọng tình cảm gia đình, không có lòng biết ơn đối với cha mẹ, ông bà, quay lưng lại với gia đình của mình…
* Liên hệ bản thân.